clan names 💙 clan history 💯

izithakazelo

Itibongo tamaBhaca 😍 Iziduko zamaBhaca 😍 Izithakazelo zamaBhaca

AmaBhaca Brief History & Origin:

AmaBhaca are actually descendants of Lufulwenja kaZulu who was the son of Zulu KaMalandela, he lived in present day Pongola KwaZulu. Because of this link, King Madzikane kaZulu actually saw King Shaka Zulu as his relative. Which is the one why he refused to fight King Shaka. He decided to flee south instead to present day Eastern Cape.

Last names such as Makaula, Ncaphayi, Diko, Sogoni, Mpongoma and Dabula are all Bhaca royal surnames who have same clan names like.

“OoZulu, OKhalimeshe, oNofisa…”

At its peak, AmaBhaca Kingdom ruled the lands stretching from Mount Frere to Mzimkhulu and some parts of Xopo. The towns of Mount Frere and Mzimkhulu even share village names. I was amazed by this really.

Such rich history!

  • Zulu – OoZulu, Khalimeshe, Nofisa ongafi, ofa ngamaloyo. Mageba, Ndabezitha ,  ooNombuso ooVebi ooWabane. Mafula ngesibumbu ngexa yokuswela ingobozi, Notibunwana etincane ngokwuswela tona, onato ufute kulo nyoko, Thole leSilo ngoba yiSilo ngokwaso…
  • Wushe – ooMjoli, Phathwa, Qubulashe, Mthsi owathsi ukuwa wabhekisa amasebe eThukela, Nonkasa, Mbedu, omaphungel’ esosini amakomitshi ekhona, masindza ngonwalu itizwana tisindza ngobulongwe, Godongwana kaMjoli ka Bekwa kaWushe ka Lufulwenja kaMageba.
  • Mjoli – Qubulashe, Indlu kaSondzaba, Hlathi, Nonina, Mswanzeli, Nokholwa wokwakhe, Wabane, Maqholo, Mthi owathi ukuwa wabekisa amasebe eThukela, Nyawo, Danisa, Ntundzela, uMalandelwa zintombi zithi ndizeke, Babalo, mzimvubu, Izotshw’elihle, Uphika-nelanga, uNoma-ndzondzo, uMshwawu, uDlilanga, oBuso bumnyama ngathi sisonka sojiwe
  • AmaChiya – ooGalweni, ooChiya wohlanga, Sodladla, Magangadz’ udonga kuvuleke indlela, cwangu cwangu.
  • AmaMpovane – Siwela, Vitsheka, Matalankosi, Songiwe, Nomlakalakane, Gubudza Nyamana
  • AmaDzanibe – Nqolo, Gaba kathsayithsi omahlambahlaletsheni ngenxa yokuswel’itawuli, abantu abangayekhathsi imbola ngoba bahleli bebahle, bakhi bexonya bangaleluki
  • AmaNcwabe
  • AmaJili  – Jili, Masengwa, Msingawothi, Vilakazi, Gqagqa, Nomjoli, Cholo. ooMaseng’ inkomo noba ilele ngenxayokuthsandza intusi
  • AmaJzhuqu /Juqu – Ngqiza, Juleka, Matalankosi, Sigwamba sentswangu, Xabanisa abantu belungisa, Zibutha kandaka-ndaka, Mlibati.
  • Mweli – Jili, Msingawuthi, Ngqambela, Sibakhulu, Ntlangwini senebathat yaseMakhuzeni
  • AmaNdlangisa – Thole, Gqagqane, Buzini, Ndlangisa, Mzimshe, Lwandle
  • AmaTshezi – Jalamba, Mqalungangenduku,
  • AmaTolo – ooTolo, ooDlangamandla, Mchenge Mabhanekazi
  • AmaJuta – OoJuta, Mencwa, Sjekula
  • AmaGusha
  • AmaNjilo – Manci, Mkhonde, iS’khonde esikrakrayo, iNdlovu esikwa ihambha, Vela bethetha, Njilo, Balisa, Debule, Msokweni, Silwa nenkunzi mbini, Kubhej’umsobomvu, Wabane, Tyani, Bhekiso, Ndlov’edli goduka, Mbali, Mdludla odludl’amthambek’ebhek’othukela, Qolo, Zotsho, Mabandla kamaqolo, Maqolo engqelezintabeni, Tshitshis’intaba, Mdludla ka Bekiso, Zinde Zinde, Zinemiqala engenamqala sisilima
  • Ntshele – Zotsho, Ndokhala, Nomabhunga ,Mthetho, Wabane, Qholo, Mbali, Mkhonde, Mdludla KaBekiso          (AmaNtshele ayinxalenye yamaZotsho, kwaye afumaneka kwizizwe ngezizwe. Akhona aphantsi kwamaMpondo, kumaXhosa, amanye aphantsi kwamaBhaca, ukanti amanye akumaMfengu kodwa ke ngokomnombo awanabudlelwane nezizizwe.)
  • AmaKhambule – Khambule Mncube Mayela omalandelwa yintombi ithsi bhuti nditeke
  • AmaMbothwe/ Mbotho – Myalo, Thoyane, Mtshikilana, Ntsindane, Mazama, Njongo, Fulela wanetha, Manyawo zibomvu. Mbothwe, Mlibati xabanisa abantu belungisa bona abangayi ebhoshi baze baye ngosuku lwesithathu, oMatalankosi abantu abangafi noba kunini abafa mhla kuthande bona. Nomtshwe.
  • AmaDladla – Molo, Seng’ inyathi, Mlambo, Ncwabane, Khakhaza
  • AmaBhele – Dlambulo, Khuboni, Qunta, Mafu, Langa, Mnomana, Mbutho, Ncwana, noNtanda kuphakanyiswa, Ulanga lokulunga, Umbutho, noMbikazi ngob’umnt’ogxathu akalahlwa,  umafuza afulele njengelifu, Ndabezitha, uNtshangase, Madiba-ndlela. Iinto ezidiba de zidibe nendlela, Unontanda Usengel’abantwana xa likhithika, unosepha ayigijimi iyakhokhoba ukubhek’ eluqala, undamane, amyengane, amayekethe, Undlwana zinamaphela phez’ukwentab kalenge, othebul’ukunatha nje ngabendl’enkulu Umakhunga, unkilane, umabandla, uvaphi, Iintw’ezimpundu zinga zingongiwa, Amatya egoduka khon’ukuze angathinjwa lithambo lasemzin, nditsh’abaty’isikhwebu sakwamkhwekazi, kwaNoqambulo. Inyathi eyasinda abazingeli sebeyosele, izinto ezingawudliyo umbilini wenkomo, zidla owenyamakazi yon’ihlal’emahlathini; Ingab’asilobhele elo, ngoba ibhele laphekwa nelitye lenyengane, lavuthwa ilitye, lasala ibhele lihleli, amaBhele izinto eziqhwanyaza ngemali. Zibunywana zibutshelezana zinga zingazingangiwa ngabakhwekazi, Bhedlana lase Lenge, amaBhele asicoco sinuka intsindwana amakrokrozela njengelifu lemvula, Mphemba abantu Bephemba ngamabele kanti abafokazana baphemba ngamaphepha, Silo sase Lenge ngwane yezixhobo zothukela, umthan’ ontyingantyingana omi phezu kwentaba.
  • AmaGamedze – Mntimande, Bhambolunye tingaba mbini tifute ekhaya kulonyoko
  • Rhadebe – Bhungane, Mthimkhulu, Ndlebentle’zombini, Makhulukhulu, Mafuz’ afulele njengelifu lemvula, Mashwabada owashwabadel’ inkomo nempondo zayo, Mbucwa, Zikode, Sbhushwana, Ngelengele.
  • AmaDlamini – (hayi isizwe samaDlamini, kodwa abanye abantu bakwaDlamini ngesiduko) – Zizi, Jama kaSjadu, Mabetshe, Bhanise, Ngxib’inoboya, Fakade, khatsini, mtikitiki, nomana ndab’azithethwa intsuku ngentsuku,bhengu, nonyathi
  • AbakwaMasoka
  • AmaXesibe – (hayi abantu besizwe samaXesibe kaXesibe wakuloMpondo noMpondomise, kodwa kukhona abantu abangena phasi kukaMadzikane bamaXesibe)  Nxanda kaXesibe, Mnune, Mkhuma, Nondzaba, Mbathane, Nondize, Bhelesi, Matshaya ngenqaw’ende abanye betshaya ngezimfutshane, Nxele, Bhimbi, Khandanyawana, Mayitshin’eyibheka njengomntwana, Mantsaka, Mganu. Tshomela ka Matsho!…………………….. oo Ncosa ooBhuku Sinqashe Nkamangane Mfazi webelelide elancelisa ingane phesheya komfula uMganu Sabela wabizwa emazibukweni Xesibe…
  • AmaBhovu – ooDumela oMvaw’bhekwa ubhekwa abawatiyo ooGxumisa
  • AmaNguse – ooFola Fakade Mabembe khabekhulu Fol’odlilaxa Nguse Ngubezizwe unyawunyawu
  • AmaGebashe –
  • AmaDzana – OoDzana oKhatsini omncwabe omfupi
  • Sinama – Rhadu, Mjoli, Somadoda, Fikeni, Nhlumayo, Gcuma, Malandelwa yintombi ithi ndizeke noba kungesipha samazimba, Iintombi ezinamadhusu amhlophe ngathi zihlamba ngobisi, Wulawula mathole endlovu
  • Mbanjwa – Gebane, Mpethwana, Mavuso

Previous

Bhaca people or amaBhaca

Next

Shona Proverbs

2 Comments

  1. EG Xaba

    AmaBhaca are actually descendants of Lufulwenja kaZulu who was the son of Zulu KaMalandela, he lived in present day Pongola KwaZulu. Because of this link, King Madzikane kaZulu actually saw King Shaka Zulu as his relative. Which is the one why he refused to fight King Shaka. He decided to flee south instead to present day Eastern Cape.

    Last names such as Makaula, Ncaphayi, Diko, Sogoni, Mpongoma and Dabula are all Bhaca royal surnames who have same clan names like.

    “OoZulu, OKhalimeshe, oNofisa…”

    At its peak, AmaBhaca Kingdom ruled the lands stretching from Mount Frere to Mzimkhulu and some parts of Xopo. The towns of Mount Frere and Mzimkhulu even share village names. I was amazed by this really.

    Such rich history bakwethu!, how i wish we would revive this Kingdom.

  2. Abakwa Nguse
    Ake uvume ndengete
    Fola Nguse Fakade Ngubezizwe Thsintsan Mabembe Khabelkhulu Mkhosana kaNtungulwana
    Phokwe lungaphalala babahle abahlekazi bephuma emantini bebhodlwe yisilo esikhulu imvubukati bawelela ngesheya kwaZhiyani Msonganyani!!
    Nguse!!!

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Powered by WordPress & Theme by Anders Norén

error: