BAKAMDZINISO

BoMdziniso, boLukhambule lwekunene(labanye batsi lolukhulu) lolumacata amhlophe, bahlobene nebakaTfwala.

BakaMdziniso labadzala bakhona batsi badzabuka kubakaShiba. BakaShiba nebakaMkhwanati endvulo bebaphatsa timbokodvo tenkhosi, basila sijindane(ligwayi lemakhala), baphindze bente nemutsi bewubitwa ngemdziniso lowawusetjentiswa emphini nasekutingeleni. Ngwane wesitsatfu ngesikhatsi akhe eTjeni laNgwane(Tshejuba ngaseLuphongolo), bebakhe naye bakaShiba. Nangesikhatsi asasuka ayekwakha kaZombodze bahamba naye.

Lokucakako kepha kwekutsi bakaMdziniso nome batsi badzabuka kubakaShiba, kepha batsi abatsatsani nebakaTfwala, boLukhambule. Ngabe loko kusho kwekutsi boTfwala, Motsa, naboMkhwanati, Shiba bahlobene?

Ingwenyama Somhlolo uma asaya eMdzimba wahamba nabo bakaMdziniso, wababeka KaGwabe naKaNdinda. Mdlankunzi Mdziniso abengulomunye wetindvuna taSomhlolo. Mdlankunzi utala Nyamayenja labeyindvuna yelibutfo lenkhosi Mswati iMigadlela. Sekutsi kamuva sekubusa inkhosi Mswati sekutfunyelwa umntfwanenkhosi Lukhwabitsa waMswati kutsi ayobusa KaGwabe naKaNdinda. BakaMdziniso base bakhala ngekutsi Lukhwabitsa uyabahlupha.

Kutsite emva kwekukhotsama kwenkhosi Mswati, kwabekwa umntfwanenkhosi Macaleni, lowetsiwa libito laLudvonga wesibili. Nako-ke naye Ludvonga asasheshe akhotsama, lokwenta kutsi kusuke umbango emkhatsini kwebantfwabenkhosi Mswati. Lomunye walabo bekunguMbilini waMswati, labekanguMgadlela ngekubutseka. Ngekubekwa kwemntfwanenkhosi Mbandzeni, lowanikwa laDlamini wesine, Mbilini asuke abalekele emaBhunwini eMashishini(Lydenburd) eNtalasifali. Utsite nakasuka lapho Mbilini wayekwakha enhla neNcikinyane(ngase-Lothair).

Sewuyasuka umema bakaMdziniso Mbilini kwekutsi batewuhlala naye ngase-Lothair ngobe afuna lolwati lwabo lwemdziniso. Basuka labanye bakaMdziniso kaGwabe nakaNdinda bayawuhlala naMbilini. Sewuphindze uyasuka futsi Mbilini uyekwakha endzaweni lesibitwa ngeTafelberg lamuhla, lapho iNtombe itsela khona eLuphongolo, bahamba naye bakaMdziniso.

Nyamayenja Mdziniso labekayindvuna yeMigadlela, njengobe sesibonile, utele Mtfwalo kuDvumako wakaManana, uLaMcusi, dzadze waboMashila, labekasikhulu sebakaManana eMkhondvo. Mtfwalo wakhulela emtini waseMbekelweni kanye nemntfwanenkhosi Bhunu, bakhuliswa yinkhosikati Nabotsibeni. Mtfwalo walunywa yinja, waba nesilondza lesala kuphola. Sekutsiwa akatsatfwe asiwe ekhabonina kubakaManana. Lapho Mtfwalo, asaphilile, wesuka waya eVogrosi(Volkrust) eNtalasifali lapho atfola khona umsebenti, angena sikolwa ebusuku. Ngemnyaka wa-1897 waphehlelelwa esontfweni lemaLuthela, wanikwa libito la-Johannes. Nga- 1902 wabuya KaNgwane asangumvangeli, wacala kushumayeka kuGege. Sekutsi kamuva nga-1918 iNdlovukazi Nabotsibeni seyiyambita Mtfwalo kutsi atosebentela eMbekelweni.

BakaMdziniso njengobe bahlobene nebakaTfwala, njengobe bakaTfwala batila bubendze, lubendze nensangu, singete sati nome nabo batila kona loko na?