clan names πŸ’™ clan history πŸ’―

izithakazelo

Tag: izibongo Page 1 of 2

Ramoolla Clan Praises | Ramoolla Surname

uRadebe uMthimkulu
uBhungane kaNsele
Izulu laduma lasa, la subungela!
Nina enindlebe zinde zikhanya ilanga
Nina enindlebe zinde zombile
Mashiyamahle, amahle anjenge nyamazane
uMafuz’afulele njengelifu lemvula
Mashwabathe, owashwabathela inkomo nepondo zayo

Izibongo zamaNguni Nguni Clan of South Africa

B

Bhembe: Mashinini, Guliwe

Bhengani: Singo, Nyambawu

Bhengu: Ngcolosi

Bhuyeni: Sigwaxa

Biyase: Khathini, Ziqubu

Biyela: Ntshangase, Menziwa

Blose: Ndelu, Shinga

Bophela: Hlomuka, Ngidi

Bukhosini: Mtshali

Buthelezi: Shenge, Sokwalisa

C

Caluza: Mnguni

Cebekhulu: Linda, Nsele

Cele: Ndosi, Khumbuza, Dubandlela

Chamane: Nzama, Wosiyane

Chili: Mthuli, Ngwenya

Chiliza: Mdunge

Chonco: Gambushe

Chule: Nxele

Cibane: Shongololo

Cindi: Mahlaba, Mashinini

D

Dimba: Dukada, Fanisa, Fenya, Nkundlande,

Mnguni

Dindi: Mhlongo, Mgabhi, Njomane

Dladla: Gadlela, Vezi, Ngazitha, Mgabadeli,

Mhlophe

Dlamini: Nkosi, Sibalukhulu, Mlangeni

Dlamlenze: Shamase, Nzima

Dlangalala: Galu, Nyamenja

Dlomo: Mkhabela, Dinangwe, Bhelesi

Dlodlo: Nyandeni, Mabanga, Mpangazitha

Dludla: Cebisa, Sikhakha

Dludlu: Mtima, Mzomba, Sikhakhane

Dlame: Mwelase

Dlungwana: Nondaba, Gagashe, Zondi

Donda: Ngonyama, Masinga, Thusini,

Manqele, Mzimela

Dubazane: Mwelase

Dube: Maqhama, Mafukuzela, Khushwayo,

Nsizwakele, Shozi

Duma: Ntenga, Mthombeni, Lwandle

Dumakude: Shange

Dumisa: Gcwensa, Ndimande

Dunge: Chiliza

Duze: Seyama

F

Fakazi: Fakude, Fihlela

G

Gabela: Lindamkhonto, Mgabhi, Nsele,

Mnungwa, Vezi

Gama: Shabangu, Mbokane, Mdluli, Manyoni

Gamede: Magadlela, Mkholwa,

Sebenzekhaya, Mbebe

Gasela: Chiliza, Mdunge

Gazu: Sibiya

Gcaba: Thembela, Nombela, Mbuso

Gcabashe: Mnguni, Gumede

Gcaleka: Mthembu, Mvelase

Gcumisa: Ngwazi

Gcwensa: Mzulwini, Ndimande

Gebashe: Ngcaweni, Mnguni

Gedeza: Mnyandu, Nongalaza, Mpangazitha

Gina: Mhlungu, Magadlela

Gininda: Nyembezi, Shamase

Goba: Mbambo, Magoza

Gobhozi: Nyuswa, Ngcobo, Fuze

Gule: Malambule, Nselenduna

Guma: Siyaya, Mangena

Gumbi: Ndandali, Mlotshwa

Gumede: Qwabe, Mnguni, Khondlo, Yeyeye,

Phakathwayo

Gwacela: Mbili, Mhlanga

Gwagwa: Mlambo, Qunga

Gwala: Mphephethwa, Nkondlwane

Gwamanda: Yenga, Sochumase

H

Hadebe: Mthimkhulu, Bhungane

Hlabisa: Ngotsha, Mdinwa, Songiya,

Somfula

Hlatshwayo: Mhayise, Mavuso, Swazi,

Cebisa

Hlela: Madlula, Hangala, Kunene

Hlengwa: Mashasha, Thoyana

Hlongwa: Gabhisa, Mtumaseli, Lange,

Khawula, Gence

Hlongwane: Ngwane, Sangweni, Zikhali

Hlophe: Thumbeza, Myeni, Sameya

Hlubi: Nkosi, Ludonga, Mavuso

J

Jali: Bhengu, Ngcolosi, Dlabazane, Ngwane

Jama: Dlamini, Mzizi, Sijadu

Jamile: Nkamzwayo, Mehloluhlaza, Ntsele

Jele: Luvuno, Nonyana, Sokhwebula

Jili: Vilakazi

Jiyane: Mkhathini, Magolwana, Mahlinza

K

Khaba: Ngobese, Mqungebe

Khambule: Mlotshwa, Mncube

Khanyeza: Ngwane

Khanyile: Ngwane

Khathi: Nandisa, Mbende, Sotobe,

Phakathwayo, Sibiya

Khawula: Hlongwa, Gebhezi, Ntombela,

Ntanzi

Kheswa: Mnguni, Nozulu, Mpangazitha

Khomo: Sibiya, Zamisa

Khoza: Mlotshwa, Msuthu, Ndlandla

Khubisa: Nkomo, Ncube

Khuboni: Maseko, Simelane

Khulu: Mbulaze, Mntungwa

Khuluse: Hlongwa, Gabhezi, Mdindela

Khumalo: Mntungwa, Mabaso

Khumbuza: Cele, Ndosi

Khuzwayo: Qwabe, Gumede, Mnguni

Khwela: Ndulini

Khwane: Dlakela, Gugushe

Kubheka: Khathide, Sobote, Magononde

Kunene: Madonsela, Mtimande

Kweyama: Vezi, Dladla

L

Lamula: Zinyane, Mthembu

Langa: Sothole, Ngwane, ,Mcwaye

Lembede: Ndima

Linda: Cebekhulu

Lukhele: Mdluli, Nzimande

Luthuli: Madlanduna, Mshibe

Luvuno: Malembe

M

Mabanga: Dlodlo, Langa, Mpangazitha

Mabaso: Mntungwa, Ndabezitha, Mbulazi

Mabhena: Musi, Mhlanya

Mabizela: Mshengu, Shabalala, Ndimande

Mabika: Dinane, Dinabantu

M

Mabuya: Msibi, Ndlondlo, Ngwenya,

Mntimande

Mabuyakhulu: Ndiyema, Mdotshana

Mabuza: Ludonga

Made: Zimbu, Ngwane, Zimase, Mkhandlela

Madela: Longode, Ndaba, Hhoyiyane

Madiba: Shinga

Madi: Ngalonde, Ngwane

Madide: Phikela, Mawanda, Sompisi

Madlala: Mpumuza, Bhengu, Sishi,

Khabalidaka, Nodlomo

Madondo: Mnguni, Mnquhe

Madonsela: Kunene, Mntimande

Maduma: Mthiyane

Maduna: Mdlalose, Nyanda

Mafulela: Mafobo, Ndondakusuka

Magagula: Mthombeni

Magubane: Thole, Nkomose, Sothole,

Ndlandla

Magutshwa: Simelane

Magwaza: Yengwayo

Mahaye: Nodanga, Ntombela, Ntanzi

Mahlaba: Mbunjwa, Nsukuza, Shengele,

Cindi

Mahlalela: Maziya, Mcanco

Mahlangu: Mabhoko, Mbili, Phetha

Mahlinza: Jiyane, Zosongo, Mkhathini

Mahlobo: Sokhela, Nzuza

Maila

Majola: Macingwane, Mchunu

Majozi: Mnqamu, Gwanyana, Mbhulangwe

Makhanya: Duze, Mnguni, Yeyeye

Makhaye: Shombela, Mdeke, Nyawokhulu

Makhathini: Mncwabe

Makhaza: Luvuno, Sokhela

Makhoba: Sengwayo, Ncwane

Makhunga: Phethela

Malevu: Vezi, Kunene, Ziqunde

Malinga: Mlotshwa, Vunisa, Zindela

Maluleka: Thomoyi

Mamba: Nkosi

Manana: Ncusi, Mbuyise, Nkabinde,

Ndimande

Manqele: Duyaza, Phakathi, Ndaba

Manyoni: Mlotshwa

Manzi: Nonkululeko, Qomazitha,

Nyokayebululu, Njinji

Manzini: Zungu

Maphalala: Khoza, Mtimande, Mavuso

Maphanga: Gumede, Ginindza

M

Maphisa: Mlambo, Sishange, Mabhedla

Maphumulo: Mashimane, Doncabe, Zikode,

Cwalile

Masango: Ntusi, Mdluli

Maseko: Ngcamane, Khuboni

Mashaba: Ngungunyana, Phoseka

Mashinini:Guliwe, Bembe, Cindi

Masikane:Tiba

Masina: Mathebula, Mkholo

Masinga: Shobane, Njomane, Mangethe

Masilela: Mntambo, Mlondo

Masondo: Nyambose, Mpanza

Masuku: Nhlane, Ndwandwe

Mathaba: Mcambi, Mbuyazi

Mathe: Ncanana, Thenjwayo, Mzilankatha

Mathebela:Nsele, Lindamkhonto, Mthembu,

Sodiza, Ntongadli

Mathebula: Masina, Mkholo, Mthombeni

Mathenjwa: Ndabezitha

Mathunjwa: Mvubu

Mathibela: Msuthu

Mathonsi: Shekimbuya

Mathwasa: Silangwe, Ntamonde

Mavundla: Bhembe, Mwelase,

Mngwemkhulu, Thabekhulu

Mavuso: Ludonga, Mshengu, Shabalala

Mayise:Phakathi, Nkomoye, Nsele

Mayisela: Mhayise, Jibela, Mbonane

Mazibuko: Mwelase, Manzezulu, Nzima,

Phuthini

Mbamali: Mveni, Thobeni, Nhlanhlampofu

Mbambo: Goba, Magoza, Mdunge

Mbanjwa: Sokhela, Magujwa, Dindela

Mbatha: Shandu

Mbebe: Guliwe, Mashinini

Mbeje: Mbatha, Shandu

Mbhele: Khuboni, Godide, Ndlela

Mbhense:Nsibande

Mbili: Khosini

Mbokazi: Donda, Sontuli, Hlumakazi

Mbonambi:Mbuyazi, Mabhodla

Mbongwa: Mbuyisa, Makhubo

Mbongwe: Sondisa, Maphanga

Mbotho: Nsindane, Mtolo, Mshikela

Mbuli: Mlawula

Mbuyisa: Mlotshwa,Sikhunyana, Mbuyazi,

Mbonambi, Dube

Mcambe: Mathaba

Mcanyana: Mayeza, Kholose, Mshiyane

Mchunu: Macingwane

Mcoyi: Gumede

Mdaka: Nhlabathi, Mdomula, Magezana

Mdakane: Mlangatshe

Mdladla: Thumbela, Mwelase

Mdlalose: Nyanda, Maduna, Dikane

Mdletshe: Ngomane, Msindazwe

Mdluli: Nyoka, Lukhele, Nzimande, Sikwayo

Mdonswa: Nguse

Mdunge: Chiliza, Mwelase, Mbambo,

Makhathini

Memela: Gambu, Msuthu, Nontuli

Meyiwa: Msomi, Gasa

Mfeka: Mzimela. Mnguni

Mfusi: Thiyane

Mgcaleka: Mthembu, Mvelase

Mgenge: Maphahla

Mgobhozi: Mahlobo, Mnguni, Yeyeye

Mhlambo: Mngwengwe, Mzilankatha,

Nyazitla

Mhlanga: Gwacela, Mbili

Mhlangu: Gwacela, Mbili

Mhlongo: Njomane, Langeni, Mgabhi,

Makhedama, Khuyameni

Mhlophe: Dladla, Gadlela

Mhlungu: Mthiya, Mwelase, Ngwane

Miya: Mzizi

Mjadu: Sonqandile, Mshikila, Ndlela

Mjwara: Mbelu, Mnangwe, Gubeshe

Mkhabela: Dlomo

Mkhatshwa: Nxumalo, Ndwandwe

Mkhithi:Zaza, Mkhokeleleki, Mbembe,

Langa

Mkhize: Gubhela, Khabazela, Gcwabe

Mkhonza: Mhlongwane, Ngwane

Mkhulisi: Mwelase, Mthembu

Mkhumbuzi:Magaye, Cele

Mkhungo: Lango, Sodi

Mkhwanazi: Nkwali, Ndonga, Shamase,

Mwelase

Mlaba: Ximba, Mabhoyi

Mlambo: Gubhuza, Ndlanzi, Magaye

Mlangeni: Magasela, Sishiya, Madondo,

Mdephane, Linda

Mlawu: Nzamela

Mlondo: Mgenge, Mntambo

Mncube: Khambule, Mlotshwa, Mzilankatha

Mncwabe: Mpangazitha, Phakathi,

Sishangwe, Mjoji, Makhathini

Mngadi: Madlokovu, Ngema

Mngoma: Cenge, Mkhongisa

Mngomezulu: Dlakadla, Msuthu

Mnguni: Mzimela, Khonjwayo, Donda,

Mfeka

Mnikathi: Gcwensa, Khaphela

M

Mnisi: Mvulani, Nkophe

Mnomiya: Gininda, Shezi

Mnqayi: Mashiya, Linda Nsele

Mntambo: Mlondo, Vezi, Masilela, Jiyane

Mnyandu: Mpangazitha, Bhedleni

Mnyoni: Dlamane

Motha: Mvulane

Mtolo: Nsindane, Mboko

Mpanza: Sandanezwe, Thabekhulu,

Mavundla, Siwele, Donda

Mpila: Delwayo

Mpofana: Ntombela

Mpungose: Khuba, Gawozi, Phahla

Mpunzana: Mavundla, Mpanza

Mqadi: Mbuyisa

Msane/Msani:Vangisa, Mvuna, Majoka

Mseleku: Duma, Lwandle, Mthombeni

Msibi: Ndlondlo, Guliwe

Msimang: Thabizolo, Nonkosi

Msomi: Nyawose, Phingoshe, Gasa,

Nomndayi

Msweli: Nxele, Seme, Nongalo

Mthabela: Chibi, Mlotshwa

Mthalane: Weza

Mthanti: Mnyaka, Mthiyane, Ntsele

Mthembu: Mvelase, Mkhulisi

Mthethwa: Jobe, Nyambose, Masondo

Mthimkhulu: Hadebe, Bhungane,

Makhulukhulu

Mthiya:Zubane, Mbatha

Mthiyane: Sokhulu, Luvuno, Zondo, Mazwi

Mthombeni: Magagula

Mtshali: Hlabangane, Mantshinga, Magalela

Mtolo: Dlangamandla

Mvubu: Mgasela, Mdluli, Mathunjwa

Mvula: Duma

Mvuyana:Khumbuza, Cele

Myeza: Ndengezi, Msokazi, Mzukwuse,

Dimbane, Mpangele

Mwandla: Nqumela, Magange

Msweli: Dubandlela

Myeni: Mzukase, Mnguni, Mzimela,

Mziyankatha

Mzila: Mawewe

Mzileni: Nyawose

Mzimela: Mnguni, Dimbani

Mzizi: Dlamini

Mzobe: Lamula, Phohla

Mzolo: Dlangamandla, Gasa, Mbungela

Mzoneli: Phingoshe, Msomi

Mzulwini:Gcwensa, Shozi, Ndimande

N

Nala: Gwija, Mhlophe

Ncala: Njiki, Maphanga

Ncwane: Gwamanda, Cebekhulu, Dlamdaka,

Linda, Nomvuma

Ncanana:Mathe, Thenjwayo, Mzilankatha

Ncongwane:Nkwakha

Ncube: Mzilankatha, Nzimande

Ndaba: Manqele, Sibhene, Madela, Mhlungu,

Mthiyane

Ndabandaba: Mahamba, Sidlodlo,

Mphephethwa

Ndawo: Yamela, Khoza, Khobeni, Mphahlwa

Ndawonde: Zitha

Ndebele: Mazankosi, Vanande

Ndima: Lembede

Ndimande: Gcwensa, Mzulwini

Ndlala: Khezokhulu, Tukane, Mlalane

Ndlangamandla: Mphazima

Ndlanzi: Hadebe, Bhungane, Mthimkhulu

Ndlanya: Mjoli, Mbekwa

Ndlela: Bayeni, Sompisi, Godide, Mphemba

Ndlovu: Gatsheni, Boyabenyathi

Nduli: Khwela

Ndulini: Khwela, Sithombo

Nene: Sithenjwa, Madlokovu, Ngema

Ngcamu: Mncube, Mzilankatha

Ngcemu: Makhathini, Xulu, Donda

Ngcobo: Mavela, Fuze, Mapholoba, Mbili

Ngema: Mngadi, Madlokovu, Ntusi, Nene

Ngiba: Mlungwana, Zikhungwini

Ngidi: Hlomuka

Ngobese: Mqungebe, Donda, Mthinti

Ngonini: Mlawu

Ngubane: Mbomvu

Ngubeni: Nkomo

Ngwenya: Mtimande

Ngwazi: Zumbisa, Cele, Mbutho, Gcumisa

Nhlanhla:Mncube

Nhlapho: Sigegede, Mwelase

Nhleko: Mgilija, Mncwango

Nhlengethwa: Msuthu

Nkabinde: Mcusi, Mzizi

Nkonyeni: Chibini, Khanyayo

Nkosi: Dlamini

Nkumane: Zitha

Nkwanyana: Zikode

Njapha: Soduba, Vabaza, Siyeshe

N

Nogantshi: Dlamini, Jamasijadu, Sitolotolo

Nsele: Linda, Hadebe

Nsibande: Goje, Mdlanyoka

Nsibanyoni: Malambule

Ntaka: Mzimela

Ntanzi: Khawula, Gebhezi, Mahlobo,

Ntombela, Zulu

Ntenga: Duma

Ntombela: Mahlobo, Mpangazitha

Ntuli: Mphemba, Mbhele

Ntshangase: Mgazi, Biyela, Menziwa

Ntshalintshali: Phathwayo

Ntshingila: Dlabane

Ntshiza: Mtolo, Dlangamandla

Nxamalala: Zuma

Nxasana: Nonduma, Bele, Sikhonza

Nxele: Sweli, Semi, Msweli

Nxumalo: Ndwandwe, Mlaba, Mkhatshwa

Nyandeni: Gasela, Khukhuza, Mashobane

Nyawo: Dumakude, Mlaba

Nyembe: Thwala, Siwela

Nyembezi: Nkwaliyenkosi, Shamase,

Mkhwanazi, Nkwali

Nyide: Ndabase, Mahulube

Nyongwana: Nyuswa

Nyoni: Mbebe, Gwalagwala,

Nyoniyamakhosi

Nyuswa: Ngcobo, Fuze, Mapholoba

Nzama: Zukula, Chamane, Wosiyane

Nzima: Phakathi

Nzimande: Mphephethwa, Mdluli, Mdlobhiya,

Mangcamane

Nzimase: Sishi

Nzuza: Mshazi, Mahlobo

P

Phakathi: Mncwango, Sigagu, Juqula

Phewa: Mvelase

Phoswa: Nyoni, Gengeshe

Phungula: Mdlovu

Q

Qwabe: Gumede

S

Sabela/Sabelo: Gwamanda, Mdlumbi,

Maphindela, Vezi

Sangweni: Hlongwane, Ngwane, Zikhali

Seme: Mbuyazi, Msweli

Shabane: Mboyisa, Mlinga

Shabalala:Mshengu

Shabangu: Mbhele, Gama, Ntuli

Shandu: Mbatha, Mthiya

Shange: Dumakude, Mdima

Shangase: Shuku

Shazi: Zindela, Cebekhulu

Shelembe:Maphalala, Mzamela

Shezi: Dlaba

Shinga: Ndelu, Blose, Madziba

Shoba: Mpikela, Mathumba, Mjakada,

Nowanqa

Shoyisa: Mnqayi

Shozi: Mthiya

Sibaya: Thango, Gotsholo

Sibeko: Maziya, Mkhabela

Sibisi: Mahlase, Bhovungana, Gamede

Sibiya: Ndaba, Sotobe

Sikhakhane: Mathula, Nzimase

Sikhosana: Ncama, Msamkhulu, Somboni

Sikobi: Ngwenya

Simelane:Magutshwa

Sithole: Mondise, Jobe

Siyaya: Guma, Mangena

Sishi: Nzimase, Mathenjwa, Ncwaba

Sokhela: Nzuza, Mahlobo

Sokhulu: Mthiyane

T

Thabethe: Mangede

Thango: Sibaya, Jiyane

Thela: Mhlabandlovu, Mtimande

Thembekwayo: Dlamane, Masina

Thembela:Nombela, Gcaba

Thenjwayo: Nsibande, Gabadela

Thwala: Mnyamande, Nyembe, Motha,

Siwela

Thusi:Sishange, Dlebenkomo, Mlotshwa,

Mfene

Thusini: Donda, Manqele, Mnguni, Mlaba

W

Wanda: Mathetha, Mphankomo

Wela: Qwabe, Gumede, Yeye

Weza: Mthalane

V

Vezi: Kweyama, Mnembe

Vilakazi: Mphephethwa, Jili, Binda

Vumase: Sikhumbane, Mfumu

Vumisa: Nkala

Vundla: Gigaba

X

Xaba: Nonkosi

Xala: Gubulundu, Mbanjwa, Zizi, Dlamini

Xhakaza: Bhengu, Nondela

Ximba: Mlaba, Nondlela, Msuthu, Thusi

Xolo: Msuthu, Ntamonde, Thusi

Xulu: Makhathini, Gxabhashe, Sonkophe,

Jiba

Y

Yengwa: Gwamanda, Sondini

Yeni: Shibase, Zondi

Z

Zaca: Msenti, Majila

Zakwe: Cebisa, Mdlolo, Lindamkhonto

Zama: Dingila, Nombhoco, Gcugcwa,

Wosiyane

Zibani: Zikhonjwa, Nontanda

Zikhali: Sangwani, Hlongwane, Ngwane

Zincume:Mhlongo, Njomane

Zindela: Malinga, Mlotshwa, Shazi,

Cebekhulu

Zimu: Mtuswa, Mbhodwe

Ziqubu: Biyase, Khathini

Zitha: Ndawonde

Zondi: Nondaba, Gagashe, Luqe

Zondo: Mthiyane

Zubane:Mthiya, Zikhonjwa

Zuke: Mbhedu, Bikelwayo

Zulu: Mageba, Ndabezitha, Sithuli

Zuma: Msholozi, Nxamalala

Zungu: Manzini

Zwane: Mangethe, Cebekhulu

Izibongo zakwa Mpanza

Mpanza

Umlando wakwaMpanza 😍 Mpanza Clan History:

Imvelaphi yakwaBhengu 😍 Bhengu surname origin

AbakwaBhengu 😍 Ngcolosi

UMUNTU wokuqala ongukhokho wabantu bakwaNgcolosi nguSongololo. Yena wazala uLusibalukhulu, uLusibalukhulu wazala uDlabazana ozala uBhengu.

Kokhokho babantu bakwaNgcolosi igama likaBhengu laduma kakhulu laze lagcina seliyisibongo kuze kube namuhla. Esend*ni likaBhengu kwavela uNgwabini, uNgwabini uzala uLamula. Nazi izihasho zakhe uma egiya: uLamula bonyanga! Kuyophel’ amabele sidl’inyama.

NabakwaJali bangabakhona kwaNgcolosi. Maningi amaqhawe avela kubo aziwa ngokuthi angawakwaNgcolosi njengoBheje kaJali:Β uMayikhipha!Β uMayikha kuzond’ umkhwekazi,Β Ath’ umntanami kendele ndawo,Β Wendele esigcwelegcweleni.

Iqhawe lesibili lakwaJali kwaNgcolosi nalo elahlabana ezimpini laze lanikezwa izibongo ezasala ziyisibuko sezinto elalizenza nguSikhewu kaJali wakwaNgcolosi:Β uVuthuvathu!Β uMvub’ uyaphukutha [kutekezwa ukubhukuda]!Β uMathanga dabul’ isiziba;Β uMathendele kabuyi laph’ eyekhona.

Iqhawe lesithathu kulo mkhakha wabakwaJali bakwaNgcolosi nguGwadlela. Naye wavelela esizweni sakwaNgcolosi ngobuqhawe bakhe waze wathola lezi zibongo:Β uSidunga manzan’ abawesabayo;Β uMklaklaza njengezulu.Β uSogweb’ onjengomuny’ uSogweba.Β OnjengowakwaJobe.Β Impukane ezibindibindi;Β uMagwaz’ ephindela njengezulu.

Ngakho-ke abakwaBhengu nabakwaLamula kabaganani. Esendeni likaLamula kuvele uNgwane: β€œuNgwane-Ngwathi. Abayibonileyo, Bayibone ngasondo ukuthi iwele; Ningayiphungi ngezandla, Ningayiphungi ngezandla, Niyawube niyibangile; Ngob’uNgwan’udl’umuntu, Ebende ngentaba, Ethi yikhon β€˜intab β€˜izomlamulela.

UNgwane wazala uMepho. Nguyena owayebusa isizwe sakwaNgcolosi ngenkathi iNgonyama uShaka ihlanganisa izizwe zamaZulu ukuba zibe yimbumba eyokwazi ukubhekana nezitha zayo. uMepho wahlakanipha ngokungathathi izikhali enqabe ukuzimbandakanya nezizwe ezazihlanganiswa. Ngakho-ke ISizwe sakwaNgcolosi asizange sihlaselwe ngobuhlakani bakhe:Β uMdlung’odl’ abantu.Β Iphephede elingezwa ludaba,Β Elizw’ udaba ngoba lishunyayeziwe.Β Inkos’ ephos β€˜ukulibala,Β Kwaze kwacishe kwabus’abezindlwana.

Inzalo kaMepho kaNgwane

UMepho wazala uNkungu noFaku. UNkungu kaMepho umuzi wakhe omkhulu kwakuseSinyameni lapho azala khona indlalifa yakhe uNdlokolo. Waphinde wazala kwenye indlu uHlangabeza unina owalotsholwa ngezinkomo zakwabo Faku umfowabo. Lokhu kwenziwa ngukuthi kwakuthi uma uNkungu efikile kwabo kaFaku alale elawini.

Lowo mfazi ayelala naye lapho elawini wazala uHlangabeza elotsholwe ngezinkomo zakwabo Faku. UNkungu wabulawa ngesikhathi sokubusa kweNgonyama uDingane ngoba wayesolwa ngokuthi uyozimbandakanya namaBhunu ayezinze ngaseMlaza.

Akazange afele eManzalathi igama lomfula esizweni sawaNgcolosi kwaNtunjambili okungamanxiwa okudabuka esizwe sakwaNgcolosi, nokulapho wonke amathuna amakhosi esizwe ekhona. Yithuna likaNkungu kuphela eliseMkhumbane lapho abulawelwa khona.

uBiliza!Β uBiliza ubeza nazo izibongo,Β Zinhl’ izandla,Β Zikulo mntwana,Β Zinjenge zimvu zisemaxhegwini,Β Zinjenge zikaNodanga,Β ngaseKuboshweni.Β uNyathela ngomkhonto,Β Abanye benyathela ngezitho.

Ngenxa yokuthi amadodana kaNkungu ayesemancane ngenkathi uyise edlula emhlabeni, isikhundla sobukhosi bakwaNgcolosi sabanjwa wuFaku.

Ukwehlukana kabili kwesizwe sakwaBhengu

Kwathi uma sekufanele kubuse uNdlokolo kaNkungu ngaphambi kwempi kaLangalibalele ngowe 1873, isizwe sehlukana kabili yize wayethathwa njengendlalifa kaNkungu. Yena wasala ehola ingxenyana encane ngaseMngeni. Ingxenye enkulu yazimbandakanya noHlangabeza.

Imbangela yakho konke lokhu kwaba yile: uNdlokolo wazalwa eyinxele. AbakwaNgcolosi kusukela ekufikeni kwabo lapha bevela lapho kwagcina kuseSwazini khona, babekholelwa isaga esithi: β€œinxele aliwakhi umuzi.”

Kwathi noma sebezinze lapha kwaZulu leyo nkolo yalokhu igxile kakhulu ezingqondweni zabo.

Ngakho-ke kwathi uma uNdlokolo sekufanele athathe isikhundla sobukhosi, oFaku kaMepho, oMayeza kaMqweleba, oCinwa noJali abazalwa ngamakhosi amadala akwaNgcolosi bathi inkosi okwakufanele ibuse isizwe nguHlangabeza kaNkungu. Ngakolunye uhlangothi oMambedu kaMepho namanye amadoda ozalo wona athi inkosi kufanele kube nguNdlokolo kaNkungu.

Baqhubeka oFaku nethimba lakhe bethi bona ngeke babuswe yinxele ngoba liba yishinga lone umuzi. Bagxila ekutheni abayifuni inkosi ephatha isihlangu sayo ngesandla sokudla bonke abantu bebe bephethe izihlangu zabo ngezandla zesinxele. Ngaleso sikhathi sonke isizwe sakwaNgcolosi sasakhe eMngeni phansi kweNtshangwe.

Ukuphindela emanxiweni aseManzalathi

Ngokubona ukuthi ayikho eyayigoba uphondo ezinhlangothini zombili, uFaku owayelibambabukhosi wathatha isinqumo sokuphindela emanxiweni amadala akwaNtunjambili eManzalathi nengxenye eyayesekela uHlangabeza. AMandlalathi ngumfudlana ongenela oThukela. Wakhukhula-ke uFaku nezinkomo zonke kanye nengxenye enkulu yesizwe eyayeseka uHlangabeza. EMngeni kwasala abantu abambalwa ababesekela uNdlokolo.

Isinqumo sikaTheophilus Shepstone [Somtsewu]

Umbango woqhekeko esizweni wakhula kanjalo kwagcinwa kumangalelwene kuTheophilus Shepstone owayenguNobhala weZindaba zaBantu abamnyama kuKoloni yaseNatali. Zombili izingxenye zabizelwa eMgungundlovu (Phithamarizbheki).

Isinqumo sikaTheophilus Shepstone sagcina sivune ingxenye kaNdlokolo kwazise uShepstone walithatha njengenhlekisa iphuzu lenxele nokungabusi kwalo umuzi. Wanquma ukuthi lonke ifa maliphindele eMngeni kuNdlokolo.

Wagcizelela ukuthi kufanele kugxilwe ekutheni uNdlokolo wayezalwa iyiphi inkosikazi kaNkungu, ukuthi wayelinxele kwakungasho lutho. UTheophilus Shepstone wagcina ngokuthi ukuba uHlangabeza wayeyintombazane izinkomo zakhe nxa egana zazizodliwa nguFaku ngoba unina wayelotsholwe ngezinkomo zakwabo.

Umuzi waseMandleni eMandlalathi

Ngenxa yenkolelo yokuthi inxele alibusi umuzi isinqumo sikaTheophilus Shepstone asizange sisho lutho engxenyeni enkulu yabantu ababesekela uHlangabeza. Wakha umuzi wakhe awuqamba igama wathi kuseMandleni. Lelo gama lalisuselwa ekutheni uHlangabeza lowa muzi wayezakhele ngamandla akhe, engawakhile ngefa likaNkungu. Lakhula kanjalo uhlonze lukaHlangabeza:Β Sijuqu esomndindimana, [kushiwo ukunqamuka kabili kwamadoda]Β uNkomo zidla nezamaNgisi,Β NezamaJalimane,Β Munt’ osentabeni,Β Uthuleleni?

Ngakbo-ke isinqumo sikaTheophilus Shepstone asizange sisho lutho ngoba isizwe sanda kakhulu eManzalathi endaweni eyayilele wonke amakhosi akwaNgcolosi. Kuyacaca-ke ukuthi lonke uzalo lukaMepho kaNgwane kaLamula, lwabuyela ngakuHlangabeza lwesaba inxele. Ozalweni ngakuNdlokolo baba babili: uMambedu indoda umntanenkosi noZithoya kaMepho.

Ukufa kukaNdlokolo

uNdlokolo owashona mhla Zlyl 19 kuNhlolanja 1915 isibhedukile iMpi yaMazwe oMhlaba [1914-1918]. Indlalifa yakhe kwakungu Vika yena owazala uDinabakubo ozala inkosi uBhekisisa Felix obusa isizwe esincikene nesaseMaphephetheni nesakwaNgcobo eThekwini hhayi kwaNtunjambili eManzalathi lapho umzukulu kaHlangabeza ebusa khona.

Ngenkathi kubheduka impi yamaNgisi namaBhunu [1899-1902], isizwe sakwaNgcolosi ngaphansi kukaHlangabeza sacindezelwa kakhulu ngabaphathi bezempi yamaNgisi ukuthi sikhiphe amadoda ayezohamba nezinqola zempi ezazithwalela amasotsha ukudla nezinye izimpahla ezazidingeka empini.

Laba bantu bakwaNgcolosi kwakudingeka belekelele amaNgisi uma kunesidingo ekunqobeni impi yamaBhunu. Abanye babantu abathunyelwa yiNkosi uHlangabeza Bhengu mhla ziyi 14 Masingana 1902 ngoNonjanja noMagqibo.

Laba bantu banikezelwa kuMkhuzi wempi yamaNgisi owayaziwa ngokuthi ngu Officer Commanding Army Service Corps eMarizbheki yena wase ebathumela ezindaweni ababedingeka kuzo.

Kwathi mhla ziyisi 5 Ntulikazi bonke abantu abamnyama ababephoqwe ukuyosiza impi yamaNgisi badedelwa ukuba babuyele emakhaya, banikeza amawarrants esitimela ukuze bafike emakhaya bedlule eMgungundlovana. Imali ababeyiholelwa ngopondo ababili ngenyanga. Bonke abazange bakhokhelwe ngenyanga yesithupha yokugcina besemsebenzini.

Bathenjiswa ukuthi imininingwane yayizothunyelwa komantshi babo ukuze bakhokhelwe imali ababekweletwa yona kodwa lokhu akuzange kwenzeke.

Ubuhlakani bukaMepho nendawo yabakwaNgcolosi

Indawo yabakwaNgcolosi yagudla umfula iNzalathi yehla njalo kwaNtunjambili yaze yayofinyelela oThukela. Kukhona abathi abantu bakwaLuthuli bavela kwabakwaNgcolosi kodwa abanye bayakuphika lokho.

Siyaz i ukuthi ngemuva kokuthi iNgonyama uShaka ithumele uNongila Mabaso owayeyinhloli enkulu yezwe eMpumalanga Koloni, wabuya nokuthi kwakuliwa abelungu behlasela amaXhosa. Ngakho-ke uShaka wazilungiselela ukuthi impi yabelungu ithi iqambe ifinyelela kwaZulu bese ilindiwe. Ngakho-ke wahlanganisa izizwe zamaZulu. Isizwe sakwaNgcolosi esasibuswa nguMepho naso sazimbandakanya nokugcwele nokuhlanganiswa kwezizwe.

Ngaleso sikhathi abakwaNgcobo nabo base beyingxenye kaZulu ohlangene kumbandakanya bakwaMkhize bakaZihlandlo.

UNgoza kaMkhubukeli Mthembu yena wase ebalekile waphikelela eMampondweni lapho afika abulawelwa khona indlalifa yakhe yabuya yazokhonza kwaZulu.

Enye ingxenye yabakwaNgcolosi ngaphansi kukaJali yona yaphikelela phesheya koMzimvubu nabakwaXesibe nabakwaThusi. Ngakho-ke abakwaJali nabakwaBhengu abaganani. UJali wavela ngoba bayingxenye eyajabha yadangala ngenxa yezimo ezazinzima kubhekenwe nazo.

Isizwe sakwaNgcolosi ngaphansi kukaMepho asizange sihlaselwe ngalobo buhlakani bakhe bokuvuma ukuthi sizimbandakanye ngokugcwele noholo IweNgonyama yamaZulu saze sakhipha ngisho izinkomo zokukhonza eNgonyameni uShaka.

Izibongo zakwaMbonambi

Mbonambi Clan Names – Izibongo zakwa Mbonambi

Mabhodla,

Mbuyazi,

Ngiba kaMananga,

Wena owaya ngaphesheya kwezilwandle wabona abantu abazindlebe zikhany’ilanga,

Mabuya nomuntu abuye nenkunzi,

Ndunakazi!

Izithakazelo zakwa Hlanguza

Izithakazelo zakwa Hlanguza

Izizwe ezabekwa isilo uShaka KaSenzangakhona

Into eyenza kubenokuphikisana okukhulu kangaka phakathi kwabaNguni wukuthi kunezizwe ezabekwa nguShaka. Ngingenza isibonelo ngoNqetho.

Emva kokuba us haka enqobe uPhakathwayo kwaQwabe, wabeka uNqetho ozalwa ezindlini ezincane kwaQwabe.

Ngenxa yolwazi olufishane ungathola abantu bakwaNqetho abanye bengasazi ukuthi bangaMaQwabe, abaNguni.

Uzwe umuntu ephika ukuthi bavela kwaGumede, Mnguni kaYeyeye kodwa angakwazi ukusho umlando wesibongo sakhe before uShaka.

Umlando kaYeyeye, Gumede, Mnguni,njll, usukela emuva kuIshmaela kaAbraham. Baningi asebaphuma kulolozalo bagcine nabo sebenomlando wabo ongasamfali uGumede noMnguni noQwabe.

Noma bengasabafaki labokhokho babo ezithakazelweni, lokho akuwuguquli umlando wokuthi bayinzalo yakhona. Esinye isbonelo ngesabantu bakwaZulu.

NgamaNguni oZulu kodwa abanye babo abasamfaki uGumede noMnguni yize bezalwa khona. Abanye babethi noma sebehlubukile noma bagxoshwa emndenini ngezizathu ezithize bangakulibali ukuqhubeka negama likaMnguni ongukhokho wabo.

Kukhona ngisho abayisende likaKhondlo kaQwabe(okungesiwo umlando omdala kakhulu), asebekulibele ukuthi baphumaphi. UKhondlo wayenabafazi abaningi kanye nezingane eziningi.

Esinye isibonelo ngabantu bakwaMzimela, kuvelaphi ukuthi uMnguni ovela olwandle? Uma uthi indabuko yabo bakhe eMpangeni, uyazi yin I ukuthi leyondawo (Ongoye) bekungeyakwaQwabe? Abantu baseMazimeleni babekwa nguShaka kuleyondawo ngoba ingasenamuntu. Abantu bakwaQwabe babeyishiye kudala, engakazalwa noShaka lowo, sebethuthela eMthandeni.

Nabo abaKwaQwabe, akusibona bonke abathuthela eMthandeni. Ngakho-ke ukuthi β€œuQwabe ovela eMthandeni” yisisho nje, not isthakazelo. Emthandeni yikoMkhulu labantu bakwaQwabe kulesikhathi samanje.

OGumede, Qwabe, Mnguni, abanamncele, lonke izwe ngelabo.

Ndwandwe clan 😍 Izibongo

KwaNdwandwe kuzalwa uMngcwanga
UMngcwanga uzala uFekhaya
Isizukulwane sakhe uNhlekela noZwana noPhakathi

UNhlekela uzala uMsane
UZwana azale uMzimela
UPhakathi azale uMfeka

UMsane noMzimela kanye noMfeka yinto eyodwa ngimile kulelo.
UNtaka uqale eZaphowane ngokudla izintaka labo bangabakwaMzimela.

uMfeka no Gumede bahlobene na?

Imibono yabalandeli yale-blog

UMfeka wayezalwa uGumede kuyindodana endala,wabe eseshiyelana ugwayi nodadewabo wambamba oqitsheni uGumede wanengwa washaya uMfeka waze wamphosa olwandle.

Emva kwezinsukwana waya olwandle uGumede lapho amphose khona wafike washisa inoni kusenjalo memfu uMfeka ehlamba emanzini olwandle eza kuGumede,wabe esethi uGumede:isenzo osenzile sibi njengoba uzimelele ngomsila kudade wenu ngakho-ke awusesuye uMnguni kaYeyeye usungu Mnguni wasolwandle njengoba uphume olwandle nje zimele.Savela kanjalo ukuthi singabase Mazimeleni sizimele.

Umfeka,Mzimela yinto eyodwa yibo kuphela uMnguni wasolwandle.uma uthi Mnguni usuke ungakasho lutho.

Mina ngatshelwa uMkhulu wathi singaganwa kwa Gumede akusibo abakithi

Khanyi Clan Names 😍 Khanyi clan praises

Khanyi,
Msuthu,
Mwelase
Ongaweli ngezibuko,
Owela nge zimpambosi zomfula,
Isigejan’ esemba sembula,
Wen’ ophaphela phezulu,
Msunywa’ ozimpumpuluzwana,
Msuthu ka Nciza,
Msuthu ka Sidiyanekazane,
Msuth’ owesab’ ukwesoka,
Msuthu wasomponjwana,
Wen’ oway’ eLenge wabuyelela,
Wena wakwa mabele made,
Msuthu

Page 1 of 2

Powered by WordPress & Theme by Anders Norén

error: