Izibongo eziphuma kwaMncube

NguMlotshwa,
Khambule, Khubisa, Dludlu noSibisi.
OSibisi kodwa bonabagcine sebephuma kuMlotshwa. Kanjalo uDludlu noKhubisa baphuma sebephuma kuKhambule.

Ake sibelamanise abakwaNcube\Mncube:

UNcube wazala uMzilankatha yena wazala
UMlotshwa owazala UMthombeni yena wazala uSiyobi owazala
uMadluya,
Mbovana,Khambule.
UMadlozi wazala uNdaba yena wazala
uNgonyama owazala uSogejana noMaguya (Mankomboya), Usogejana wazala Nonkatha
owazala uSomhlola noMapholoba.
UNonkatha wazala Mkosi owazala u-Jeremiah.
UMapholoba wazala uMaxhibana owazala
UMeveni noGunda. UMeveni wazala uHunu ozala inkosazana yakhe okunguSindisiwe,
ngu-Zachariah, ngu Busisiwe, nguTim, nguJabulan, uMsawenkosi kanye noSibusiso.
UMaguya (Mankomboya) wazala
uZinsongo noMkhatshwa. UMkhatshwa wazala uNdumeya no Maphofu. UMaphofu wazala Nyanda yena
wazala uNkiyankiya.
Indlu yaseSlutshana
UMbovana owazala uMaweni owazala uMgombane
owazala uMsimbu-yena wazala uFelani (owabusa isikhathi esincane washeshe
wakhothama) yena wazala uHlangabeza- ozala iNkosi uNkanyiso osabanjelwe ngunina
uNdlunkulu uHlelaphi (2009).
Abantu bakwaKhambule nabakwaKhubisa
Abantu bakwaKhambule baphuma kwaNcube.
Eqinisweni uKhambule bekuyithakazelo be kuthi uNcube kube isibongo. Kodwa uzalo
lukaKhambule owabe engumnawabo kaMadlozi bezalwa naye nguSiyobi
kaMthombeni kaMlotshwa kaMzilankatha
kaNcube lona lwanquma ukusenzisa igama lakhe njengesibongo.

Kwase kuba ukuvela kwesibongo sakwaKhambule. UKhambule lona ngenkathi inkosana yakwabo okwabe kunguMadlozi isithuthele kwaZulu lapho yase izitholele khona izwe esizweni sakwaMthethwa yena wavele wacela uyise ukuba amabele ifa okungelakhe.

Kwaba ukulithola wathutha ezintabeni zondi walibhekisa ezansi kwelamXhosa, wafikela endaweni eligwdule eyabe inesomiso, Izinkomo zafa zaphela indlala. Wanquma ukubuyela kuyise eyocela ezinye futhi izinkomo, nebala wafike wamnika futhi. Nazo zafike zafa zonke kuleyandawo
ayakhe kuyo.
Wathi uma esebuyela isithathu manje uyocela futhi kiyise wakhuza wababaza manje athi awu kanti wena usunguKhubisa ke wase ephuma eseyokwakha umuzi wakwaKhubisa. Kodwa wabadonsa ngendlebe ukuthi baze bengaganana nabantu bakwaNcube ngoba basengabantu abababodwa. Wabatshela ukuthi uma beke baganana bayozala izilima.


Uzalo lwakhe lwehlukana phakathi kwaba
khona oluzibiza ngoKhubisa kanti olunye lona lwazibiza nogKhambule. Lapha kuKhambule kubuye kuphune abantu bakwaDludlu abangahlobene noDludlu Ndanisa.

Laba babizwa ngoDldlu okwabe kuyindodana kaKhambule. LoDludlu wazala amadodana akhe alishumi nayedume ngoba iziqhwaga.

Uzalo lukaDludlu njengamanje lutholakala laphaya oGwini ko ezindaweni ezakhele ie Portshepstone. Abanye abantu bakwaKhambule sibathola bona sebakhe laphaya eSwazini.
Bayisizwe impela esiningi kuleliya likaMswati. Bafike kuleliyazwe beholwa nguMlambo kaKhambule.

Ngenkathi labantu bakwaKhambule beya eSwazini babehambisana nomhlobo wabo okwabe kunguShalibebe owabe ezalwa nguNgonyama kaNdaba kaMadlozi waseMancubeni owayesuke lena eDukuduku.
Ngenkathi befika eSwazini bafike kubusa Ingwenyama uNdungunya ongakaze abemukele ezweni lakhe. Babaleka bakhumbula ukubuyela kuleli likaMthiya.

Isenzo sikaNdungunya sabaphatha kabi lababantu. Bamfanisa nemfolozi emnyana eyayibemukisa nezingodo.
Bathi uma befika kuleli bahamba phakathi ngoba abanye basuka bayokwakha laphaya eMpolweni okungumfudlana osenyakathi nomfula uMngeni. Belapho babehlala becabanga ngesenzo senkosi uNdungunya owabaxosha kabi ezweni lakhe. Belapho sithola inkosi yabo kunguMpambani (Mbusi) kaMbozane kaLubombo.


Ake sibelamanise oKhambule:
UKhambule wazala uMlambo yena wazala
uLubombo owazala Mbozane yena wazala Mpambani( Mbusi)
ABAKWAMLOTSHWA
Abanye abantu bakwaNcube banquma ukuzibiza
ngoMlotshwa okungenye yamakhosi akhona amadalal. UMlotshwa wabe eyindodana
kaMzilankatha kaNcube. Nakuba UMlotshwa lona kwaNcube esebenza njenesithakazelo kodwa abanye bendlu yakhe uMlotshwa bagcina sebemsebenzisa njengesibongo.
Abantu bakwaMlotshwa sibathola ekusukeni nabantu basemaMbatheni ababakhe kwaHlazakazi kanye nabakwaMthembu. Kubo lababantu kube sekuphuma abantu baseZibisini zakwaButhela, ezimlom’ ubomvu nabantwana bazo, Izibisi zakwaSikiti sengimpongo yembuzi, kunabanye abantu bakwaMlotshwa abazibiza ngokuthi bangabakwaNkabini.