Tag: Mabunda
Leave a Reply
Leave a Reply
Xivongo xa Mabunda i xa masungulo ya Afrika, ngopfu ngopfu eka tinxaka ta Vatsonga na Shangaan, leti ngopfu ngopfu ti kumekaka e dzongeni wa Afrika, kukatsa na matiko yofana na Mozambique, Afrika Dzonga, Zimbabwe, na Eswatini. Laha hansi ku na nkatsakanyo wa vuxokoxoko bya matimu ya xivongo, masungulo, na vanhu lava xiyekaka lava fambelanaka na xona:
Masungulo na Matimu
Timitsu ta Rixaka na Ririmi:
Xivongo xa Mabunda xi huma eka ririmi ra Xitsonga, leri nga xiphemu xa ndyangu wa tindzimi ta Bantu.
I xivongo lexi tolovelekeke eka vanhu va Vatsonga na va Shangaan, lava avelana vuxaka bya ndhavuko na ririmi.
Vito leri ritala ku fambelanisiwa na swivongo kumbe mindyangu, leswi kombisaka nkoka wa rixaka na vuxaka bya rixaka eka ndzhavuko wa Vatsonga.
Nhlamuselo:
Nhlamuselo leyi kongomeke ya “Mabunda” a yi tsariwanga hi ku hetiseka, kambe swivongo swo tala swa Xiafrika swi huma eka mavito ya vakokwa wa vona, tindhawu ta ntivo-misava, kumbe swiendlakalo swa nkoka.
Eka tinhlamuselo tin’wana, “Mabunda” yi nga ha fambelanisiwa na rito “bunda,” leri nga kombetelaka eka muxaka wa ximilani kumbe ndhawu yo karhi.
Ku hangalasiwa ka Ntivo-misava:
Xivongo lexi xi tele ngopfu eMozambique na Afrika Dzonga, ngopfu ngopfu eXifundzheni xa Limpopo eAfrika-Dzonga, laha ku tshamaka vanhu vo tala va Vatsonga na Shangaan.
Yitlhela yikumeka eka matiko yanβwana yale dzongeni wa Afrika hikokwalaho ka ku rhurha na vuxaka bya matimu.
Nkoka wa Ndhavuko:
Swivongo swo fana na Mabunda swi boheleriwile swinene na vumunhu na ndzhaka ya Vatsonga. Hakanyingi ma kombisa ku va wa rixaka ro karhi kumbe muganga wo karhi.
Vanhu va Vatsonga va na ndzhaka yo fuwa ya ndzhavuko, ku katsa na vuyimbeleri bya ndhavuko, ncino, na mikhuva, leswi talaka ku hundziseriwa eka tinxaka.
Vanhu lava tivekaka lava nga na Xivongo xa Mabunda
Hlompho Mabunda:
Mutlangi wa bolo ya milenge wa xiphurofexinali wa Afrika-Dzonga loyi a tivekaka swinene loyi a nga tlanga tani hi mutlangi wa le xikarhi eka Mamelodi Sundowns na xipano xa rixaka xa Afrika-Dzonga (Bafana Bafana).
U tlangeriwa hi vutshila bya yena bya vurhangeri na ku hoxa xandla eka bolo ya milenge ya Afrika-Dzonga.
Freddy Mabunda: Xitsonga:
Munhu wa ndhuma eAfrika-Dzonga, loyi a tivekaka hi ntirho wa yena eka swa vutshila na vuhungasi.
U nghenelerile eka mintlangu ya mintlangu, thelevhixini na tifilimi, a hoxa xandla eka ndhawu ya ndhavuko wa tiko.
Swilo Swinβwana Leswi Xiyekaka:
Loko xivongo xa Mabunda xinga tsariwanga ngopfu eka matimu ya misava hinkwayo, vanhu votala lavangana vito leri va hoxe xandla swinene eka miganga ya vona ya ndzhawu liya, ngopfu ngopfu eka tindzhawu tofana na dyondzo, tipolotiki, na vurhangeri bya ndzhavuko.
Mahetelelo
Xivongo xa Mabunda i xiphemu xa nkoka xa ndzhavuko na matimu ya vanhu va Vatsonga na va Shangaan. Yi kombisa ndzhaka leyi fuweke ya dzonga wa Afrika naswona yi ya emahlweni yiva xihlovo xa ku tinyungubyisa eka lava va yi rhwalelaka. Vanhu lava tivekaka vo fana na Hlompho Mabunda va tisile ku xiximiwa eka vito leri eka xiteji xa misava hinkwayo, ngopfu ngopfu emisaveni ya mintlangu. Masungulo na nhlamuselo ya xivongo lexi swi tshama swi dzime timitsu eka mindhavuko na matimu ya Vatsonga.
Mabunda mhlabe hlaluku wako nyabhinde, owayempini anganamkhonto wabuya angananceba, ongasukeli muntu usukela omsukelako kuphela.
Abakwa Mabunda: isibongo sakwa Khumbane savela ngomabunda wakwa mazibuko owayeluqhamukise ngulucia bay lapho isizwe sakwa mazibuko sasizenze khona ngaleso sikhathi,abantu bakwa mazibuko baphuma kumangweni ingakho bebuye baziwe ngokuthi banga bantu abasemangweni noma Banga mangwe. Bakanye nabakwa mtirari,masuku,maswangayi nabanye .bekukhona ukungaboni ngaso linye phakathi kukamabunda nezikhulu zomndeni wakwa mazibuko .imiphumela yaleyo ngxabano kwaba ukuduka ikhaya kukamabunda owayeqoqa bonke abalandeli bakhe wasingisa amabombo enyakatho . Kulolo hambo umabunda wayekade ehamba nomnawakhe umaswangayi owayemele emhlane, umaswangayi naye kwathi ngokuhamba kwesikhathi kwagcina kuphume esinye isibongo esendeni lakhe, leso sibongo isibongo sakwa maswangayi ngenkathi umabunda nomaswangayi Kanye nethemba labo balifulathela endaweni yase tsanini/dzanini bebhekise amabombo ngase dalagubha . Abantu bakwa mabunda Kanye nabakwa maswangayi babuye bafuduka endaweni yase mpumalanga kwathi uma imindeni ithola baqasuka kakhulu ngoba umaswangayi, umtirari nabantu bakwa mazibuko Kanye nabakwa mabunda babenga zwani nabantu bakwa maswangayi . Lemndeni ayifunaga ukuamukela isimo bakhuluma namadlozi ukuthi abasafuni lutho olubahlanganisa nazingane zabo ,futhi ngeke Basa sebenzisa isibongo sakwa mabunda noma sakwa maswangayi. UMabunda beno maswangayi bahamba bayohlala elimpompo egiyani baqala isibongo esisha sakwa khumbane . Ukuze isibongo sande izingane zabo zenze okufanayo zagcina zathola amawele amathathu lezo zingane zaganela, ndimande, omunye waganela kwa nkomo omunye waganela kwa mazibuko, noma sebengazwani lezo zingane zakhohlwa ngokwehluka kwazo zaqubeka zathandana . Abakwa mtirari bathi ngeke bafulathele izingane zabo ngenxa yephutha loku thandana nesitha baqubeka bazwa baba ingxenye yomndeni wakwa khumbane . Yilapho ke sebekhone khona ukwenza isithakazelo base befaka umtirari esithakazelweni .
1. Abakwa khumbane uma bethakaza bathi
Khumbane
Mtirari
Matimba ya Dlayoni
Dlayoni ya Mhlaba
Mhlaba wa Hatloni
Hlatloni wa manevele
Loko swidzedze swifikile
Swita swi lava baka masuku
Loko vavila vilela
Kuxaniseka vaka
Khumbane
Ndondolobane
Ntshilani
Loko VA ololi VA olola
Vanthobeka loko
Vakhanziya nsinya bajika hirabi
Hina baka maswangayi
Hijika hiwisa
Vavula Hina
Khumbane
2. Izinto ezivunyelwayo kwakhumbane
– Umuntu oganelwa kwakhumbane akavumelekile ukuthi agcoke izimpahla ezinga delelisa noma ezinga nqgolisa isibongo sakhona
– uma kuphekwa inyama yenkukhu abantu besifazane abavumelekile ukuthi badle amagizatsi noma amathumbu enkukhu kufanele adliwe ngabantu besilisa kuphela
– uma kwenzeka kube nomhlangano akufuneki ukuthi ubanjwe umhlangano izikhulu zomndeni zingabikho
3 .ABANTU BAKWA KHUMBANE BAHLOBENE NENGULUBE .
Ngoba ukuhlasela kwe mpisi kwakuwububi belanga,ngalokhu ngichaza ukuthi ngelanga izingane zakwa mabunda nezakwa maswangayi zijikela imindeni yabo kwakuyisimo esikhathazayo. izinhlungu zokuphoqeka nezihlungu zempi zazibahlale emhlane
Ukhumbane yisibongo esitholaka kakhulu emazweni angaphandle phesheya . Kodwa eminyakeni ewu (1000) kwatholakala ukuthi Ukhumbane waye yi ndoda eyayihlala lana eningizimu Afrika elimpompo egiyani. Futhi amazwe amanye abone umlando Walesi sibongo usizakala bathatha amaphuzu alesi sibongo bawa sebenzisa ezibongweni zabo . Phesheya sebeqambe izindawo eziningi ngalesi sibongo njengamazwe abizwa ngo
– Mozambique
– Namibia
– Zimbabwe
– Angola
– Madagascar
Kulamazwe isibongo sakwa khumbane uzosithola ngolimi olwa hlukahlukene
5.ukhumbane yisibongo kakhulu kazi esisebenziswa amatsonga
UKhumbane ujwayelekile ukuthi ube isibongo samatsonga ngoba ukuhlukana kuka maswangayi nabazali bakhe bathi bazaziqambela esabo isibongo okwakuwu khumbane baphine baqeda bonke ubudlelwane babe nabo nobaba ka maswangayi baya elimpompo egiyani baqala impilo entsha bazibiza ngokuthi bangama tsonga ngoba babe ngena budlelwane nomaswangayi kusukela lapho ukhumbane useyi sibongo sase limpompo le ma tsongeni
- Hlengani: Tsonga origin, meaning “protect.” Famous People:
- Hlengani Mathebula – South African actor.
- Hlengani Nkuna – South African musician.
- Hlengani Mabunda – Zimbabwean poet.
Mabunda, Mhlave omuhle ongaqali muntu obheka bonke abamqalayo.
Thina besibonga esihlonipha amasiko waso hikuchava kulahla vaxona, vama rhaku makulu, hina vo tshama hixi Tshamo xinwe hambi swiri swimbiri. Ahi tshovelani xifaki kambe hi Tshovelana timba ringana madingo. Hina vaxi ceko na xihleko xo saseka, hi vahloti vati Nyarhi, hi vadyi vanyama Nava nwi va wuputsu, hi vatukulu va Ngungunyani, hi mhangani yo Bhava yi bhavela emavundzeni, Thuvaaaayo Mabunda!
Izithakazelo zakwa-Goqo
Mwelase ongaweli ngazibuko owela ngezimpambosi zomfula,
Nomvikela kaNokulamba kaDelwa,
Sobahle, Dubandlela
Ndongadilika kuphuz’izimpohlo,
Godo olungahlalwa nyoni oluhlalwa amankankane kuphela,
Amalala amahle alalanomunwe endunu avuka awuncinda akhomba ilanga,
Lwembu olumahwatha othi ungaluthinta luhwathabale!
Mabunda clan
mhlave!
mabunda omuhle!
akacali muntu ubheka bonke abamcalayo,
a hi tshovelani xifaki,
hi tshovelana timba ri nga na madingu,
hina va xivongo xo saseka xo chava ku lahla vinyi va xona,
hi tshama hi xitshamo xin’we loko swi ri swimbirhi
i mhangani yo bava yi bava mavundzeni,
hi vahloti va tinyarhi. mhlave!
Leave a Reply