BakaNkambule 

BakaNkambule boMncube, boMsutfu, boMlandzelalanga naliyoshona emaNcubeni. Njengoba bagcwele wonkhe umhlaba nje ngete sababuka bonkhe, sitawutinta nje kulaboNkambule bemaSwati.

Ndvulondvulo bakaNkambule bebakhe eGodlwako, banatsa Luphongolo, bakhelene nebakaHlophe. Letibongo totimbili umsuka wato useGodlwako, lapho betakhelene khona.

Khokho wabo lomdzala losakhunjulwa nguMasumphe, lotele Sibangani(Mthimunye), Sibangani utele Mbandzeni, lotele Matikweni naNandzi kanye naTibati(Madvolomafisha), Matikweni yena utele Mtilankhatsa naNyezi.

Masumphe lo, kutsiwa wasala eGodlwako yena. Sibangani nangu eMbilaneni. Kuyacaca-ke kutsi bakaDlamini befikele kuSibangani, nome emaNcube acale kukhonta kaNgwane ngaleso sikhatsi. Nakushiwo vele kutsiwa lowakhomba bakaDlamini indlela kusuka ngale kweLubombo bekuyindvodza yakaNkambule leyayelapha, iphatsa emakhambi, baze bafikele eLuphongolo nje, Dlamini III akhe umuti waseZibayaneni khon’ apho etu kweLuphongolo.

Matikweni yena sewusenhla kuMatsapha, umuti wakaNkambule newakaHlophe wenyuka naSomhlolo mhla kuyiwa eMdzimba. Sebakha kuMatsapha bakaNkambule. Matikweni yingwazi lenkhulu yaSomhlolo. BakaNkambule linyenti labo lifunga yena Matikweni. Yena Matikweni utele Nyezi naMtilankhatsa.

Dzadze waboMatikweni, Nandzi wendza enkhosini Mswati wesibili, inhlanti yakhe kunguTibati(Madvolomafisha). Umuti wenkhosikati Nandzi kuseGunundvwini. Nandzi utele ingwenyama Mbandzeni(Dlamini iv). Tibati yena watala umntfwanenkhosi uLogcogco.Mbandzeni wetsiwa ngabo bakaNkambule kutsi nguMbandzeni, bametsa ngakhokho wabo. Inkhosikati uLaNkambule(Nandzi) yabulawa nguMswati ngemagama lakhulunywa yinceku yakhe Mswati, Khambi wakaSikhondze, engwenyameni. Ukhula nje Mbandzeni kasenanina, kepha la eGunundvwini nguyena Mntfwanenkhosi lomkhulu. Sekutsi muva asabekwa ebukhosini nakukhotsama inkhosi Ludvonga wesibili liGunundvu selibuya kuLogcogco lotalwa yinhlanti, njengoba nalamuhla uGunundvwini kuseyindlu yaLogcogco. Tibati Nkambule waba yindlovukati emva kwaSisile Khumalo(uLaMgangeni).

Mtilankhatsa waMatikweni nguyena asuswa kuMatsapha nguMswati, wanikwa indzawo yaseBuseleni. Sewuyakhukhumba-ke umuti wakaNkambule kudze kudze eBuseleni. EBuseleni kwakuliphakelo lemntfwanenkhosi Mgidla waSomhlolo, lokwatsi mhla asabulawa lanikwa bakaNkambule. Kufika kwabo-ke eBuseleni, njengoba nalamuhla nje baselapho. Mtilankhatsa utele Fakisandla, lotele Masibekela. Yindlu yeBuseleni leyo.

Nyezi waMatikweni yena abelapha, aphindze abe yindvuna yaSomhlolo eZulwini. Yena utele Mashila, lotele Maphokela, lotele Mjubalive, lotele Zweli. Yindlu yeMoneni leyo.

Mhambi Nkambule abenguMlondolozi ngkubutseka, ayingwazi yaSomhlolo. Sekutsi mhla kwakhiwa umuti waseMbhuleni nguMswati, kaLaMagadlela(Nandzi Khumalo), Mhambi Nkambule Maliwa Matsebula naMhlahlo Vilakati bentiwa tindvuna khona. Mhambi wakha umuti weNgabezweni phasi kweMkhingoma. Linyenti nje lalabonkhambule kusuka kubo-Warbuton kwenyuka uyosha kuboMbhuleni naboNhlazatje, lisendze laMhambi. Yena Mhambi utele Hhansi.

Danile Nkambule, asati utalwa ngubani, abeyindvuna kaLobamba wekucala phas’ eShiselweni ekhaboNdvunguya.

Ukhona naLomagwaba Nkambule lowaba yindvuna yaMahlokohla eMamphondvweni. Yena utele Myekwa.

Umhambo wabo lomkhulu bakaNkambule kulandzela lilanga, bangcwatjwa babuke enshonalanga.