Xivongo xa Mabunda i xa masungulo ya Afrika, ngopfu ngopfu eka tinxaka ta Vatsonga na Shangaan, leti ngopfu ngopfu ti kumekaka e dzongeni wa Afrika, kukatsa na matiko yofana na Mozambique, Afrika Dzonga, Zimbabwe, na Eswatini. Laha hansi ku na nkatsakanyo wa vuxokoxoko bya matimu ya xivongo, masungulo, na vanhu lava xiyekaka lava fambelanaka na xona:

Masungulo na Matimu
Timitsu ta Rixaka na Ririmi:

Xivongo xa Mabunda xi huma eka ririmi ra Xitsonga, leri nga xiphemu xa ndyangu wa tindzimi ta Bantu.

I xivongo lexi tolovelekeke eka vanhu va Vatsonga na va Shangaan, lava avelana vuxaka bya ndhavuko na ririmi.

Vito leri ritala ku fambelanisiwa na swivongo kumbe mindyangu, leswi kombisaka nkoka wa rixaka na vuxaka bya rixaka eka ndzhavuko wa Vatsonga.

Nhlamuselo:

Nhlamuselo leyi kongomeke ya “Mabunda” a yi tsariwanga hi ku hetiseka, kambe swivongo swo tala swa Xiafrika swi huma eka mavito ya vakokwa wa vona, tindhawu ta ntivo-misava, kumbe swiendlakalo swa nkoka.

Eka tinhlamuselo tin’wana, “Mabunda” yi nga ha fambelanisiwa na rito “bunda,” leri nga kombetelaka eka muxaka wa ximilani kumbe ndhawu yo karhi.

Ku hangalasiwa ka Ntivo-misava:

Xivongo lexi xi tele ngopfu eMozambique na Afrika Dzonga, ngopfu ngopfu eXifundzheni xa Limpopo eAfrika-Dzonga, laha ku tshamaka vanhu vo tala va Vatsonga na Shangaan.

Yitlhela yikumeka eka matiko yan’wana yale dzongeni wa Afrika hikokwalaho ka ku rhurha na vuxaka bya matimu.

Nkoka wa Ndhavuko:

Swivongo swo fana na Mabunda swi boheleriwile swinene na vumunhu na ndzhaka ya Vatsonga. Hakanyingi ma kombisa ku va wa rixaka ro karhi kumbe muganga wo karhi.

Vanhu va Vatsonga va na ndzhaka yo fuwa ya ndzhavuko, ku katsa na vuyimbeleri bya ndhavuko, ncino, na mikhuva, leswi talaka ku hundziseriwa eka tinxaka.

Vanhu lava tivekaka lava nga na Xivongo xa Mabunda
Hlompho Mabunda:

Mutlangi wa bolo ya milenge wa xiphurofexinali wa Afrika-Dzonga loyi a tivekaka swinene loyi a nga tlanga tani hi mutlangi wa le xikarhi eka Mamelodi Sundowns na xipano xa rixaka xa Afrika-Dzonga (Bafana Bafana).

U tlangeriwa hi vutshila bya yena bya vurhangeri na ku hoxa xandla eka bolo ya milenge ya Afrika-Dzonga.

Freddy Mabunda: Xitsonga:

Munhu wa ndhuma eAfrika-Dzonga, loyi a tivekaka hi ntirho wa yena eka swa vutshila na vuhungasi.

U nghenelerile eka mintlangu ya mintlangu, thelevhixini na tifilimi, a hoxa xandla eka ndhawu ya ndhavuko wa tiko.

Swilo Swin’wana Leswi Xiyekaka:

Loko xivongo xa Mabunda xinga tsariwanga ngopfu eka matimu ya misava hinkwayo, vanhu votala lavangana vito leri va hoxe xandla swinene eka miganga ya vona ya ndzhawu liya, ngopfu ngopfu eka tindzhawu tofana na dyondzo, tipolotiki, na vurhangeri bya ndzhavuko.

Mahetelelo
Xivongo xa Mabunda i xiphemu xa nkoka xa ndzhavuko na matimu ya vanhu va Vatsonga na va Shangaan. Yi kombisa ndzhaka leyi fuweke ya dzonga wa Afrika naswona yi ya emahlweni yiva xihlovo xa ku tinyungubyisa eka lava va yi rhwalelaka. Vanhu lava tivekaka vo fana na Hlompho Mabunda va tisile ku xiximiwa eka vito leri eka xiteji xa misava hinkwayo, ngopfu ngopfu emisaveni ya mintlangu. Masungulo na nhlamuselo ya xivongo lexi swi tshama swi dzime timitsu eka mindhavuko na matimu ya Vatsonga.