Ke Mofokeng wa mapudungwana phahla, letotomana lenyela tlatlaneng ngwanabo kgomo hae tswale bosiu e tswala motsheare banana ba e shebile haeka tswala bosiu e ya hlola
Tag: bafokeng
Abantu bakwaMbhele bazalana kanye nabakwaNtuli kanye nabakwaShabangu. Banobuhlobo nabaseMaHlutshini. UMbhele wayelamana noZingili noNkosi II (wesibili) ogcine ezala abantu baseMaHlutshini. UZingili ugcine ezala isizwe samaZingili, uMbhele uzale isizwe saMaBhele.
Bobathathu bebezalwa nguDlamini II (wesibili) obebusa eSwaziland okusibeka ekutheni baphume kwaDlamini. Lababantu basemigedeni ngabasentabeni yaseLenge, ngasemfuleni iWasbank ngaseMnambithi. Ngabantu laba abebefuyile, imfuyo yabo idla eduze nemigede yabo.
Ngesikhathi besemigedeni, kubhoke indlala badlana bodwa nabanye abebezidlulela ngendlela kwagcina sebaziwa ngamazimuzimu. Okunamhlanje abantu bakwaMbhele babizwa ngamazimuzimu. INkosi uSenzangakhona yabacela ukuba baphume emigedeni yabo. Ngaleso sikhathi bebebuswa nguMahlaphahlapha wakhona eMaBheleni.
Umuntu ogqame kakhulu kulababantu, nguSompisi kaGuqa Msalela kaNontshingila. USompisi ubengahambisani nokudla abantu. Usuke nabanye abebengahambisani nalowo mkhuba, behla nezwe bazokhonza KwaZulu kuSenzangakhona kaJama.
Ngesikhathi beza KwaZulu, bebeqhuba izinkomo zabo sekubonakala ngezintuli ebezisuswa yizinkomo. Phakathi kwezingane zikaSompisi ayehamba nazo singabala inkosana yakhe, uGwatshaza, uNdlela, uMahawule noBhibhi indodakazi. UNdwane uzalelwe KwaZulu. Kuthe besanda ukufika KwaZulu inkosana uGwatshaza yashona.
Ekufikeni kukaSompisi KwaZulu, uzakhele igama eNkosini uSenzangakhona. Ngesikhathi ezocela indawo ezokhonza enkosini, imbuze ukuthi ungubani, zayichazela izinduna zayo inkosi ukuthi ungumholi walaba bantu ababonakele ngezintuli ngesikhathi behla ezintabeni nezinkomo zabo. Inkosi uSenzangakhona ithe “O! NingabakwaNtuli zankomo.”
Kusukela lapho ke kwabe sekuthiwa ngabakwaNtuli. Njengoba kushiwo ukuthi uSompisi uzakhele igama eNdlunkulu kwazise wayenobuciko bokupheka izinkobe nenyama. Ugcine esephekela iNkosi uSenzangakhona lapho wazithola esebizwa ngoNkobe. UBhibhi indodakazi kaSompisi, igcine igana inkosi uSenzangakhona, yazala uSigujana nendod
Bafokeng ke batho ba kgotso, batho ba anang mmutla batho baha phoka, ba ana phofolo e bohlale, e maqiti ho feta di phofolo tse kgolo tse matla, bo tau, nkwe, phiri, tlou le tse ding tse ngata. Mmutla o ne o rata le ho di qhekanyetsa.
Ha bat la bitswa Phoka tjena ke hane ba hahlaula le naha ba batla tjako, tseleng hwa fihla tlala ba qetella baja jwang bo mona bo bitswang phoka, ke ha ho tla thuwa ke di phoka.
Bafokeng ba arohane ka mefuta e mengata, ho nale bafokeng baha Tshele lekotwana, bah Mabula mokomane, baha maotwana finyela, baha dijana le babang ba ba ngata.
Bafokeng mokgwa bona ke batho ba bonolo ho fitisisa hase batho bantwa, moo Bafokeng baling teng ho qoqwa ditshomo, metlae mee ho bapalwa dipapadi tsa mefuta ho a nyakallwa.
Ha ba felletse Bafokeng ba ka ba dikete tse makgolo a mararo naha ka bophara, na o ne o tseba hore Kwazulu Natal ho nale morena Mofokeng, enwa ke morena ya hlwahlwa o nale lebotho lahae le ba molatelang mme o etella morabe wa mazulu pele, Bafokeng ba phahlalletse naha yohle, bongata ba hlaha Lesotho ka baka la tlala ba ile ba qhalana ho ya batla tjako.
Ba bang ba Bafokeng ba ballwang ho dikete tse lekgolo le mashome a tsheletseng ba naheng ya North West Rasternburg moo ba ileng ba amohelwa ka diatla tse mofuthu mme ba reka lefatshe le ruileng ka platinum, mme di company tsa di maene di batala morabe wa Bafokeng tjhelete e itseng bakeng sa ho rafa platinum moo, Morena wa Bafokeng ke morena Leruo Molotlehi.